تکریم و احترام به شخصیت انسان و حفظ حرمت انسانی، جایگاه خاصی در سیاستگذاری های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی حضرت علی(علیه السلام) داشت. امام علی(علیه السلام) حفظ حرمت انسانی را بر همه چیز مقدم می داشتند و حتی حاضر بودند در عرصه های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، بهای سنگینی برای آن بپردازند. به عبارت دیگر، می توان گفت که حفظ حرمت و شخصیت انسانی، از برنامه های استراتژیک امام علی(علیه السلام) در سیاست و حکومتش به شمار می رفت. تکریم و احترام به شخصیت انسان در تمامی برهه های سیاسی-اجتماعی آن حضرت- از بیعت و انتخاب والیان گرفته تا جنگ و مقابله با دشمنان و مسائل اقتصادی و سازندگی- از تقدم و اولویت برخوردار بود؛ و پایبندی به اصول انسانی و اخلاقی، در جزء جزء سیره و رفتار امام(علیه السلام) موج می زد. امام (علیه السلام) در دستوری خطاب به یکی از مأموران زکات نوشت:

مسلمانی را مترسان! و اگر او را خوش نیاید، بر سَرِ وی مَران! و بیش از حق خدا از مال او مستان! چون به قبیله رسی، بر سَرِ آب آنان فرود آی و به خانه هاشان در میای! پس آهسته و آرام سوی ایشان رو تا به میان آنان رسی، و سلامشان کن، و در درود گفتن کوتاهی مکن! سپس بگو: بندگان خدا! مرا ولی خدا و خلیفه ی او سوی شما فرستاد تا حقی را که خدا در مال هاتان نهاد، از شما بگیرم. آیا خدا را در مال های شما حقی هست تا آن را ادا سازید و به ولی او بپردازید؟ اگر کسی گفت نه، متعرض او مشو! اگر کسی گفت آری، با او برو، بی آنکه او را بترسانی یا بیمش دهی یا بر او سخت گیری یا کار را بر او سخت گردانی! آنچه از زر یا سیم به تو دهد، بگیر و اگر او را گاو و گوسفند و شترها است، بی رخصت او میان آن در مشو که بیش تر آن رمه او راست، و چون به رمه رسیدی، چونان کسی به میانشان مرو که بر رمه چیرگی دارد یا خواهد که آنها را بیازارد و چهارپایان را از جای مگریزان و مترسان و با خداوندِ آن در گرفتن حق خدا بدرفتاری مکن! پس مال را دو بخش کن و خداوندِ مال را مخیر گردان! و هر بخش را که برداشت، متعرض او مشو!پس پیوسته چنین کن تا آنچه از مال او باقی می آید، حق خدا را ادا کردن شاید!پس حق خدا را از او بگیر-و اگر گمان زیاد کند- و خواهد آنچه را قسمت شده است، به هم زند، بپذیر! سپس هر دو بخش را به هم بیامیز و همچون بار نخست قسمت کن نیز! تا حق خدا را از مال او بستانی.

امام(علیه السلام)هیچ گاه اجازه ی تحقیق و تجسس و حتی اجازه ی وارد کردن شبهه بر پاسخ مردم را نمی دهد و مأمورش را مکلّف می کند که به پاسخ«نه»اعتماد کند.اعتماد به مردم-حتی اگر شبهه ی دروغ وجود داشته باشد-بالاترین مصداق تکریم و احترام به شخصیت انسانی است؛و ضمن اینکه اعتماد متقابل مردم و نظام سیاسی را افزایش می دهد، موجب می شود که مردم در دفعات بعد شخصیت خود را بالاتر از آن بدانند که بخواهند به جهت امور نیوی، دروغ بگویند