➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
بررسی شکل گیری امت تسلیم در انبیاء ماض
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
شروع را از آیات سوره بقره خواهیم داشت. اعوذ بالله من الشیطان الرجیم. “وَ إِذْ يَرْفَعُ إِبْراهيمُ الْقَواعِدَ مِنَ الْبَيْتِ وَ إِسْماعيلُ رَبَّنا تَقَبَّلْ مِنَّا إِنَّکَ أَنْتَ السَّميعُ الْعَليمُ". یک ماجرایی ابراهیم و اسماعیل دارند، دارند رفعت قواعد بیت می‌دهند. ابراهیم علیه السلام دعایی می‌کند، دعای اول رَبَّنا تَقَبَّلْ مِنَّا. دعای دوم آیه صد و بیست و هشتم، رَبنا وَاجْعَلْنا مُسْلِمَينِ لَكَ. خدایا ما را در درجات تسلیم قبول کن، ما را مسلمان برای خودت قرار بده! البته پیش از این نوح علیه السلام هم فرموده بود که من اولین مسلمان هستم.

ابراهیم علیه السلام بعد از رفعت قواعد بیت دعا می‌کند. خدایا، ما را مسلمان قرار بده. وَ مِنْ ذُرِّيَّتِنا اُمَّةً مُسْلِمَةً لَكَ. ما را مسلمان قرار بده و البته خدایا، یک چیزی هم می‌خواهم، از ذریه من یک امت تسلیم شکل بده. در درون ذریه من در آینده -همین که می‌گوید ذریه یعنی در آینده- کجای آینده؟ باید پیدایش بکنیم! تعبیری که ابراهیم علیه السلام مطرح می‌کند تعبیر بسیار عالمانه‌ای است. او نمی‌گوید خدایا، من و اسماعیل را مسلمان قرار بده و از درون ذریه من هم مسلمانانی قرار بده. به ذریه که می‌رسد، یک نقطه خاصی از ذریه مد نظر او است. به چه دلیل؟ به دلیل آیات دیگری که عرض خواهم کرد. دیگرانی هم هستند که با عنوان افراد صاحب تسلیم مطرح هستند ولی هیچ گاه در قرآن به عنوان امت مسلمه طرح نشده‌اند. ابراهیم(ع) چقدر زیبا فضای خودش و فرزند خودش را از آن فضای خاص تفکیک می‌کند. رَبنا وَاجْعَلْنا مُسْلِمَينِ لَكَ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِنا اُمَّةً مُسْلِمَةً لَكَ.

خب بعدش، آیه بعدی، رَبَّنا وَابْعَثْ فيهِمْ رَسُولاً مِنْهُمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِه. اگر ابراهیم فهم دقیقی از امت مسلمه داشته باشد، او می‌داند باید چه بخواهد. باید تحقق امت مسلم را، تحقق امت تسلیم به درگاه پروردگار را با گام‌های دیگری در دعا تثبیت بکند. خدایا، وَابْعَثْ فيهِمْ رَسُولاً مِنْهُمْ. باید یک رسولی بیاید، امت مسلمه همین جوری که شکل نمی‌گیرد! يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِه وَ يُزَكّيهِمْ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَالْحِكْمَةَ. اینها در چه راستایی است؟ در راستای تحقق امت مسلمه. خدایا، من و اسماعیل مسلمان هستیم، نوح مسلمان بود، بعدی‌ها مسلمان خواهند بود اما امت مسلمه کار هر کسی نیست، وَابْعَثْ فيهِمْ رَسُولاً مِنْهُمْ. یک آدمی بیاید که بتواند بحث تسلیم به درگاه تو را در شکل و قواره یک امت سامان بدهد.

تا اینجا، آیه صد و بیست و هشتم و صد و بیست و نهم سوره بقره بود. دو سه‌تا آیه جلوتر بیاییم، آیه صد و سی و دوم. وَ وَصَّى بِهَا إِبْرَاهِيمُ بَنِيهِ وَيَعْقُوبُ يَا بَنِيَّ إِنَّ اللّهَ اصْطَفَى لَكُمُ الدِّينَ. ابراهیم به فرزندانش این گونه وصیت کرد و یعقوب در سال‌های بعد به فرزندانش این گونه وصیت کرد. إِنَّ اللّهَ اصْطَفَى لَكُمُ الدِّينَ. خدا دین را برای شما برگزید. نفرمود دین الله را برگزید، نفرمود دین الحق را برگزید، خدا برای شما دین را برگزید. یعنی این که شما رفتار صحیح در قبال او را در قواره‌ای که خودتان از جریان کلان دینداری فهم دارید شکل بدهید.

خب، إِنَّ اللّهَ اصْطَفَى لَكُمُ الدِّينَ فَلاَ تَمُوتُنَّ إَلاَّ وَأَنتُم مُّسْلِمُونَ. نمیرید مگر این که مسلمان باشید. مگر این که درجات تسلیم را طی کرده باشید. چی شد؟ یعنی ابراهیم علیه السلام معتقد بود که تا زمان فرزندان خودش، چه اسماعیل در آیه قبل، چه اسماعیل و اسحاق در این آیه، امت مسلمه شکل نخواهد گرفت؟ بله. فَلاَ تَمُوتُنَّ إَلاَّ وَأَنتُم مُّسْلِمُونَ. او دارد عالمانه تفکیک می‌کند. دارد تسلیم را از امت تسلیم جدا می‌کند و این آیه دارد به ما کد می‌دهد…