پرسش: آیا شفاعت که موجب بخشیده شدن بعضی از گناهکاران در قیامت می‌شود مخالف سنت پروردگار مبنی بر عذاب گناهکاران و انتقام از آنان نیست؟ در حالی که بر اساس آیات قرآن سنت‌های الهی قابل تغییر و تبدیل نیستند.

پاسخ: گر چه انتقام گرفتن از مجرمان، سنت خداست: إِنَّا مِنَ ٱلْمُجْرِمِينَ مُنتَقِمُونَ (سجده ۲۲) و این مطلب نیز صحیح است که سنت‌های خدا هیچگاه تبدیل و تغییر پیدا نمی‌کنند: فَلَن تَجِدَ لِسُنَّتِ ٱللَّهِ تَبْدِيلاًۖ وَ لَن تَجِدَ لِسُنَّتِ ٱللَّهِ تَحْوِيلاً (فاطر ۴۳)

ولی باید توجه داشت که خدای متعال تنها یک سنت ندارد بلکه سنت‌های متعددی دارد و همان گونه که انتقام گرفتن از برخی از گناهکاران سنت الهی است، بخشیدن گناهانی به جز شرک و آمرزش برخی از گناهکاران نیز سنت خداست: إِنَّ ٱللَّهَ لاَ يَغْفِرُ أَن يُشْرَكَ بِهِۦ وَ يَغْفِرُ مَا دُونَ ذَٰلِكَ لِمَن يَشَآءُ (نساء ۴۸)

بنابراین شفاعت که شامل بعضی از گناهکاران می‌شود نیز خود سنتی الهی است که قابل تغییر و تبدیل نیست.

بنابراین خدای متعال دارای سنت‌های گوناگونی است که هر یک از آن‌ها دارای شرائط و جایگاه خاصی است و هر گاه شرائط هر یک از سنت‌های خدا فراهم شود آن سنت قطعاً و بدون تبدیل و تغییر واقع خواهد شد؛ اما اینکه مثلاً چه گناهکارانی و در چه مرحله‌ای، از شفاعت برخوردار می‌شوند و شفاعت شامل چه گناهکارانی نمی‌شود، بر اساس حکمت و علم خداست که به تمام اعمال و نیات بندگان خود و به تمام شرائط سنت‌های خویش آگاهی کامل دارد: (اسراء ۱۷)