« الَّذِينَ يَنقُضُونَ عَهْدَ اللَّـهِ مِن بَعْدِ مِيثَاقِهِ وَيَقْطَعُونَ مَا أَمَرَ اللَّـهُ بِهِ أَن يُوصَلَ وَيُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ ۚ أُولَـٰئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ [ بقره/27] (فاسقان ) كسانى هستند كه پيمان خدا را پس از آنكه محكم بستند مى شكنند، و پيوندهايى را كه خدا دستور داده برقرار سازند قطع مى نمايند، و در زمين فساد مى كنند، قطعا آنان زيان كارانند.»

1 : کسانی که به عهد الهی پایبند نیستند.

2 : کسانی که قطع صله ی رحم می کنند.

3 : کسانی که در زمین فساد می کنند.

عهد الهی در این آیه برای هر کس متفاوت می باشد؛ به عنوان مثال در خصوص پیامبران، خداوند از آنان پیمان گرفته تا آیات الهی را مردم بیان کنند[1] و همچنین از اهل کتاب تعهد گرفته شده  تا کتمان حق ننمایند و به بشارت هایی که درباره ی حضرت رسول صلوات الله علیه آمده عمل کنند[2] و همچنین از عامه ی مردم نیز عهدی مبنی بر عمل به دستورات الهی و رهایی راه شیطان گرفته شده است.[3]

سوالی که در اینجا مطرح است این است که این عهد و پیمان چه زمانی از انسان گرفته شده است؟

در واقع خداوند هر نعمتی که به انسان داده است، عملا همراه با آن پیمانی با زبان آفرینش از او گرفته است، به عنوان مثال وقتی به او نعمت چشم را می دهد یعنی اینکه در مقابل تو باید بوسیله ی آن حقایق را ببینی و وقتی به نعمت گوش را ارزانی می کند یعنی  اینکه بوسیله ی آن باید صدای حق را بشنوی و به همین ترتیب.

بنابراین هر زمان که انسان از انچه درون فطرت اوست بهره نگیرد و یا در راستای غیر الهی بکار گیرد در چنین صورتی او پیمان الهی را نقض کرده و همه یا قسمتی از این پیمان ها را نادیده گرفته است.[4]

خصوصیت دومی که در این آیه به عنوان نشانه ایی بر فاسقان بیان شده است، قطع ارتباط با کسانی است که خداوند دستور به ارتباط و رفت و آمد با آنها را داده است.

علّامه مجلسى رحمه الله علیه ذیل آيه‏ى «وَ يَقْطَعُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ» يكصد و ده حديث درباره اهميت صله رحم، بيان فرموده و آنها را مورد بحث و تفصیل قرار داده است.[5] که در اینجا به مختصری در این باره اکتفاء می کنیم.

« صله رحم، عمر را زياد و فقر را دور مى ‏سازد.

 صله رحم، رزق توسعه مى ‏يابد.                    

بهترين قدم‏ها، قدمى است كه براى صله‏ى رحم و ديدار اقوام برداشته مى ‏شود.

در اثر صله رحم، به مقام مخصوصى در بهشت دست مى ‏يابيد.

به سراغ بستگان برويد، گرچه آنها بى اعتنايى كنند.

صله رحم كنيد هر چند فاميل از نيكان نباشد.

صله رحم كنيد، گرچه با سلام كردن باشد.

صله‏ى رحم، مرگ و حساب روز قيامت را آسان مى ‏كند.

صله‏ى رحم باعث تزكيه عمل و رشد اموال مى ‏شود.

صله رحم كنيد، گرچه يك سال راه برويد.»

 خصوصیت سوم این دسته از افراد این است که بر روی زمین به فکر اصلاح زمین نبوده و در آن به فساد می پردازند.

و در انتهاء نیز قرآن کریم، نتیجه ی اعمال آنها را خسران و زیان می داند. وچه زیانی بالاتر از این که آدمی تمامی سرمایه های مادی و معنوی خویش را در راه غیر الهی و عاقبت به شری بکار برد!؟

 پی نوشت 

[1]. «وَ إِذْ أَخَذْنا مِنَ النَّبِيِّينَ مِيثاقَهُمْ» احزاب/ 7. 

 [2]. «وَ إِذْ أَخَذَ اللَّهُ مِيثاقَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ» آل عمران/187.

 [3]. «وَ إِذْ أَخَذَ رَبُّكَ مِنْ بَنِي آدَمَ» اعراف/ 172.

[4]. برگزيده تفسير نمونه/ج‏1، ص/ 57

[5]. بحار، ج 71، ص 87.  

 منابع:

تفسیر المیزان 

تفسیر برگزیده ی نمونه

تفسیر نور